Πάνω στο χείλος της αβύσσου, που δημιουργεί η κίνηση της αλλαγής και της μετάβασης, όπως γίνεται σε ανάλογες ιστορικές στιγμές ριζικών αλλαγών και ρηγμάτων με το παλιό, το παραδοσιακό… Στο χείλος και στο χάσμα (ή το χάος) απ’ όπου το νέο ξεχύνεται σαν λάβα που σαρώνει τα πάντα στο διάβα της…
Ο παλιός κόσμος καταρρέει, χωρίς να είμαστε σίγουροι τι θα γεννήσει, και ταυτόχρονα αιμορραγεί. Πνίγει στο αίμα τα παιδιά του, γιατί αυτό είναι το μόνο που μπορεί να κάνει πλέον.
Αυτή είναι η εξουσία…
Στη Συρία και στη Λιβύη, η ανθρωπότητα αιμορραγεί
Στην Ασία και τη Βόρειο Αφρική, οι προλετάριοι, οι κολασμένοι, οι βουβοί και άφαντοι από την στενή οπτική των δυτικών υπηκόων άνθρωποι, βγαίνουν ηρωικά στο προσκήνιο της ιστορίας. Και τώρα τους βλέπει και τους ακούει όλος ο πλανήτης. Με μια μεγαλοπρέπεια και αξιοπρέπεια που έχει χαθεί προ πολλού στις αναπτυγμένες (καπιταλιστικές) κοινωνίες. Άνθρωποι θυσιάζονται (εκτελούνται από το δικτατορικό καθεστώς) καθημερινά, δεκάδες και εκατοντάδες, για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία. Στη Λιβύη και στη Συρία, και πιο πριν σε άλλες, μακρινές για τα βλέμματα των δυτικών, περιοχές του πλανήτη.
Τέτοια μεγαλοπρεπή εγχειρήματα-διαβήματα, όπως το να μην υπολογίζεις τον θάνατο για το συλλογικό καλό, για να ζήσουν οι συνάνθρωποί σου και τα παιδιά του μέλλοντος στην ελευθερία, τη δικαιοσύνη και την ισότητα, να ελέγχουν τη ζωή τους, να έχουν λόγο και να αποφασίζουν γι’ αυτή, αυτό είναι η ουσία της ανθρωπιάς. Το να βάζεις την Ελευθερία και την Αλληλεγγύη πάνω από το εγώ, την υποκειμενική και φθαρτή ζωή, τι άλλο από μεγαλοπρεπές είναι; Τι άλλο πέρα από την εξύψωση του ανθρώπου στη σφαίρα του ιδανικού-ιδεατού;
Η εμμονή και το πείσμα του αγώνα ενάντια στην εξουσία, με την απώλεια τόσων ανθρώπων, γίνεται άραγε μόνο για μια μερική, ιδιωτική ζωή ή για την εφαρμογή γνωστών «δημοκρατικών» θεσμών, νόμων και λειτουργιών; Ή, αντίθετα, έχει να κάνει με το καθολικό και υπαρξιακό ζήτημα του βιώματος του αληθινά πραγματικού, του ουσιαστικού, στην ιστορία και τη ζωή του ανθρώπου; Αγωνίζονται και πεθαίνουν για την ελευθερία όπως αυτή εννοείται στο σύγχρονο (δημοκρατικό) πολιτικό σύστημα, στην κατανάλωση και στο θέαμα ή για την Ελευθερία ως απόλυτη και καθολική (οικουμενική) ιδέα; Αυτό μπορεί να μας το πει ή ίδια η Πράξη αυτών των ανθρώπων.
Και όμως κανείς δεν μιλά…
Για αυτή τη θαυμάσια πράξη αλληλεγγύης αλλά και τα χιλιάδες θύματα της στυγνής εξουσίας.
Βλέπετε, έχουμε και μια «αντιιμπεριαλιστική ιδεολογία», οι Λίβυοι και Σύριοι αγωνιστές «είναι τσιράκια των Αμερικανών, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Κι έτσι κοιμόμαστε ήσυχοι τα βράδια.
Και στην Αφρική, η ανθρωπότητα πεθαίνει από την πείνα
Ο ήδη νεκρός κόσμος μας, που γεννήθηκε από τις αποικιακές ληστρικές επιδρομές και αυτοκρατορικές κατακτήσεις σε κάθε γωνιά του πλανήτη, αιμορραγεί, όχι μόνο στη Λιβύη και τη Συρία, αλλά τώρα και στη Σομαλία και στην ευρύτερη περιοχή, στο Κέρας της Αφρικής. Μια από τις πολλές χώρες και πολιτισμούς που λεηλατήθηκαν και καταδικάστηκαν στη φτώχεια από τις πρώην ιμπεριαλιστικές και σήμερα δημοκρατικές δυνάμεις. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η πρωτόφαντη σε έκταση ξηρασία, αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής – για την οποία υπεύθυνος είναι ο αδηφάγος για ιδιωτικό κέρδος καπιταλισμός – βυθίζει το λαό της ταλαιπωρημένης χώρας στον λιμό. Στον εφιάλτη και στη μιζέρια-ανελευθερία της πείνας που ταπεινώνει και εξουθενώνει – μέχρι τελικά να αποδεκατίσει – έναν περήφανο λαό.
Στη Σομαλία απειλείται με θάνατο σχεδόν ο μισός πληθυσμός, περίπου τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι. Και συνολικά στο Κέρας της Αφρικής υπολογίζεται ότι 12 εκατομμύρια πλήττονται από πείνα και αρρώστιες, ενώ δεκάδες χιλιάδες έχουν πεθάνει τις τελευταίες εβδομάδες.
Και κανείς δεν μιλά, ενώ οι βασικοί υπαίτιοι, τα πλούσια κράτη, αρνούνται να πληρώσουν το ποσό που ο ΟΗΕ θεωρεί αναγκαίο, για να μην καταδικαστούν στο θάνατο τόσες ψυχές και ιδίως αθώες παιδικές ψυχές (υπολογίζεται ότι κινδυνεύουν άμεσα να πεθάνουν 800.000 παιδιά). Ενώ δίνουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια για να σώσουν τις τράπεζές τους δεν είναι διατεθειμένοι να συγκεντρώσουν το ευτελές γι’ αυτούς ποσό των 1,6 δισεκατομμυρίων για την άμεση αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης (Ελευθεροτυπία, 26/7/).
Και κανείς δεν μιλά…
Όλοι ασχολούνται με την «κρίση», δηλαδή την πάρτη μας.
Και οι ηγέτες του κόσμου αδιαφορούν για την καταστροφή του περιβάλλοντος
Στις ειδήσεις (π.χ. Ελευθεροτυπία, 22/7) πάλι, διαβάζουμε: «Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν δεν κατάφερε να πείσει το Συμβούλιο Ασφαλείας για το ότι απειλείται η παγκόσμια ασφάλεια από το “εκρηκτικό μείγμα” φυσικών καταστροφών που επιφέρει η κλιματική αλλαγή».
Εδώ τα λόγια είναι περιττά…
Αλλά, από την άλλη, δεν μπορεί να μην σκεφτεί κάθε λογικός άνθρωπος ότι η ανεκδιήγητη μωρία των ισχυρών του παγκόσμιου καπιταλισμού, έχει ξεπεράσει και αυτά τα όρια της εγκληματικότητας. Προς χάριν της ανάπτυξης, του κέρδους και της δύναμης, είναι έτοιμοι να παρασύρουν τον πλανήτη και τους υπηκόους τους σε μια καταστροφική πορεία χωρίς επιστροφή. Άλλο ένα στοιχείο που μας πείθει ότι ζούμε στην πραγματικότητα την άρνηση της αληθινής ζωής, γιατί δεν μπορεί να είναι πραγματική ζωή αυτός ο παραλογισμός, ο στηριγμένος πάνω στα ψέματα. Ψέματα τα οποία, αν και τόσο χονδροειδή, ωστόσο πείθουν χάρη στην πλύση εγκεφάλου από τα εκπαιδευτικά συστήματα, το μάρκετινγκ και τη βιομηχανία του θεάματος. Κραταιά αυτά και παντοδύναμα όργανα στα χέρια της ιθύνουσας τάξης, γιατί ενδυναμώνουν και αναπαράγουν την κυρίαρχη ιδεολογία της καπιταλιστικής οικονομίας.
Βιώνουμε την άρνηση (το ψεύδος) της ζωής (και της πραγματικότητας)
Έχουμε τόσο λοιπόν τυφλωθεί, αφοσιωμένοι (εγκλωβισμένοι) σε έναν ψεύτικο κόσμο και μια ανύπαρκτη ζωή, αφού αντιλαμβανόμαστε και εμμένουμε μόνο στην επιφανειακή εικόνα τους, δηλαδή την άρνησή τους. Όπως εξάλλου αντιλαμβανόμαστε τον άνθρωπο, ως κάτι ιδιαίτερο και μερικό, υποκείμενο σε ένα σωρό διαχωρισμούς: κατά φύλο, φυλή, τάξη, έθνος, πολιτισμό, γεωγραφική θέση, χώρα, εισόδημα κοκ. Δεν (εν)νοούμε την ουσία και την αλήθεια όλων αυτών (κόσμος, ζωή άνθρωπος), η οποία μπορεί να συλληφθεί μόνο αν η πραγματικότητα πνευματικοποιηθεί, δηλαδή αν λογικοποιηθεί από τη συνείδηση, από το υποκείμενο. Μόνο αν ιδωθεί λογικά μέσα από την άρνηση της μερικής αλήθειας της, μέσα από την αφαίρεσή της, απογυμνωμένη από τα εικονικά και άμεσα εμπειρικά στοιχεία της. Έτσι ώστε να αποκαλυφθεί και να ιδωθεί η οικουμενική ουσία της.
Η κρίση ως η αλήθεια του καπιταλισμού
Αλλά αν, αποσκοπώντας στην επέκταση του κέρδους, των επενδύσεων και της κυριαρχίας τους, οι καπιταλιστές μπορούν ακόμα και να οδηγηθούν από τα ίδια τα κίνητρά τους στην αυτοκαταστροφή (αφού η καταστροφή του πλανήτη και των ειδών που ζουν σε αυτό θα παρασύρει και αυτούς στην άβυσσο), τότε η κρίση είναι ένα θετικό γεγονός. Θετικό, με την έννοια ότι είναι το αληθινά πραγματικό, η αληθινή φύση του καπιταλισμού, μέσα στην πραγματική κίνησή του (γίγνεσθαι), η οποία διέπεται από αντιφατικές δυνάμεις.
Η κρίση δεν είναι τίποτα άλλο παρά η άρνηση της απλής-επιφανειακής (δηλαδή, απατηλής) μορφής του καπιταλισμού (πρόοδος, δημοκρατία, ανάπτυξη) και η αποκάλυψη-ανάδυση της πραγματικής ουσίας του: τεράστιες παραγωγικές δυνάμεις και σπατάλη ενέργειας για το ιδιωτικό συμφέρον και όχι το συλλογικό καλό, ανελέητος ανταγωνισμός, καταστροφή φυσικών πόρων και πηγών ενέργειας, διαταραχή και καταστροφή οικοσυστημάτων. Δηλαδή, μια σπάταλη και καταστροφική μηχανή, η οποία χρειάζεται τεράστιες ποσότητες χρήσιμης ενέργειας (χαμηλή εντροπία), ενώ παράγει τεράστιες ποσότητες σκουπιδιών, θερμότητας και άχρηστων, βλαβερών για το περιβάλλον ουσιών (υψηλή εντροπία).
Δημιουργεί έτσι διαταραχή και καταστρέφει τη βιόσφαιρα, η οποία, για να διατηρήσει την ισορροπία της ως σύστημα, δηλαδή το ισοζύγιο εξερχόμενης και εισερχόμενης (αποθηκευμένης) ενέργειας, αντιδρά με ραγδαίες κλιματικές αλλαγές και βίαιες ανακατατάξεις σε όλα τα οργανικά και ανόργανα συστήματα. Το αποτέλεσμα θα είναι αναγκαστικά να συρρικνωθεί η ανθρώπινη δραστηριότητα (το ενεργοβόρο οικονομικό-παραγωγικό σύστημα), αν όχι να εξαλειφθεί τελείως το ανθρώπινο είδος.
Ο άνθρωπος βρίσκεται λοιπόν σε μια κρίσιμη καμπή της ιστορίας του.
Αυτό σημαίνει ότι ή θα συνειδητοποιήσει και θα στοχαστεί την αληθινή φύση του καπιταλισμού που είναι η κρίση, δηλαδή οι αντιφατικές δυνάμεις του που οδηγούν στον φαύλο κύκλο της ανάπτυξης που ακολουθείται από κρίσεις, ενίοτε πολύ βαθιές και καθολικές όπως η σημερινή. Και στη συνέχεια, θα θελήσει να τον υπερβεί για να περάσει σε μια νέα, λογικά θεωρημένη, ιστορική φάση αταξικής κοινωνίας.
Ή θα εκλάβει την κρίση του καπιταλισμού ως μια αλλοίωση της πραγματικής λειτουργίας του, η οποία θεωρείται ότι είναι η πρόοδος (ενώ η ουσία του είναι η άρνηση της προόδου και της ζωής) και, έτσι, θα εγκλωβιστεί στον φαύλο κύκλο της αλήθειας του: στη επαναλαμβανόμενη οδύνη και μιζέρια για τους λαούς, ίσως και στην ολοκληρωτική καταστροφή.
At the edge (between the old and the new )
28/7/2011
Δημήτρης Φσόλης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου